Pensum-Modul7-Internett og elektronisk post

7.1.1   BEGREPER:

7.1.1.1  Forskjellen på internett og WWW (World wide web) el. verdsveven er:
Internett er eit samlebegrep - verdsomfattande nettverk som består av fleire tusen store og små individuelle nettverk og millioner av datamaskiner.
WWW er eit informasjonssystem der du t.d. kan få informasjon om nyheiter, stillingsannonser, aksjekursar og firmaopplysningar. (Surfe på nettsider)

7.1.1.2  HTTP:  (Hypertext Transfer Protocol)  er ein protokoll som nyttast av verdsveven for å overføre data.
URL:  (Uniform Resource Locator)  Adressa til ei webside - består av hoveddelene: protokoll, domene og mappenavn.
Hyperkobling: Trykke på ein link og kome vidare. (Strek under, anna farge og peikaren endra seg til ei hand)
ISP:  (Internet Service Provider)
FTP: (File Transfare Protokoll) ein måte å flytte filer på frå A til B.

7.1.1.3  Oppbygginga av ei webadr. (URL):  http://www.vg.no/sport - Protokoll, domene, mappenavn/filnavn

7.1.1.4  Ein nettlesar er t.d. Windows internet explorer, opera, firefox osv. Ein brukar det til surfing på internett, sjekke e-post.

7.1.1.5  Ein søkemotor er t.d. Google, Kvasir osv. eit verkty for å søke på internett.

7.1.1.6  Cookie er: små ting som blir lagra som huskar e-postadr., språket ein brukar osv.
Cache (Midlertidige internett filer): er det stedet på harddisken der for eks. websider og grafikkfiler lagres når du viser dei.

7.1.2  SIKKERHETSASPEKTER:

7.1.2.1  Ei lukket side er ei side ein må ha brukarnavn og passord for å logge på. T.d. nettbank, hotmail osv.

7.1.2.2  Eit digitalt sertifikat er noko ein må ha for å nytte internett. Går ut på dato av og til.
Vi nyttar personleg sertifikat til t.d. kodebrikke til nettbanken.

7.1.2.3  Kryptering er eit uforståeleg kodespråk som blir nytta, som berre mottakar kan kode. For å beskytte innholdet.

7.1.2.4  Være oppmerksom på faren ved virus frå filer som lastast ned.

7.1.2.5  Være oppmerksom på faren for misbruk ved bruk av kredittkort på Internett.

7.1.2.6  Brannmur (firewall): brukast mellom lokale nettverk og Internett, skal hindre at folk utenfrå får tilgang til det lokale nettverket.

7.1.3  Komme i gang med nettleseren

7.1.3.1  Åpne, lukke nettleser:  Start, alle program og internett explorer.  X ut.

7.1.3.2  Endre nettleserens startside:  Verktøy, Alternativer for internett, Generelt. el. husikonet og legg til el. endre startside.

7.1.3.3  Vise ei webside i nytt vindu. Shift og venstre klikk.  evt. Høgreklikk (Ctrl ny fane)

7.1.3.4  Stoppe nedlasting av ei webside: Esc

7.1.3.5  Oppdatere ei webside:  Refresh Oppdater (F5) el. Vis og oppdater

7.1.3.6  Bruke hjelpefunksjon:  Spørsmåltegn ikon el. Hjelp på verktylinja.

7.1.4   JUSTERE INNSTILLINGER

7.1.4.1  Vise/ skjule verktylinjer:  Vis, verktøylinjer.

7.1.4.2  Vise/ skule bilder på ei webside:  Verktøy, Alternativer for internett, Avansert, hake av for vis bilder.

7.1.4.3  Vise tidl. besøkte websider ved hjelp av adresselinja:  Pil til høgre for adresselinja.


7.1.4.4  Slette historikken:  Verktøy, alternativer for internett, Generelt, Slett leserlogg.

7.2 

7.2.1.1  Gå til ei webadresse:  Skrive adressa el. søke fram ei adresse.

7.2.1.2  Navigere ved hjelp av ei hyperkobling:  Trykke på ei link

7.2.1.3  Navigere fram og tilbake:  Piltastane oppe til venstre for adressefeltet.

7.2.1.4  Fylle ut ei webskjema for å gjennomføre ei bestilling:  Skrive inn informasjon på internett.

7.2.2  BRUKE BOKMERKER

7.2.2.1  Sette bokmerke på ei webside:  Legge til som favoritt (stjerna)

7.2.2.2  Bruke bokmerke for å navigere til ei webside. Gå til favoritter, og hente fram den sida du vil.

7.2.3  Organisere bokmerker

7.2.3.1  Opprette ei mappe for bokmerker:  Favoritter, ordne favoritter, ny mappe.

7.2.3.2  Legge til ei webside i ei mappe med bokmerker:  Favoritter, legg til ein favoritt, velge mappe, legg til.

7.2.3.3  Slette eit bokmerke: Favoritter, ordne favoritter, slett.

7.3  WEBSØK

7.3.1  Bruk av søkemotor

7.3.1.1  Kjenne til og velge ein søkemotor:  Google, Kvasir osv.

7.3.1.2  Utføre eit søk med nøkkelord eller ein frase:  Bruke "", *, +, - osv.

7.3.1.3  Kombinere søkekriterier i eit søk: +banan-flue

7.3.1.4  Kopiere tekst, bilde, webadr., frå ei webside til eit dokument:  Rediger, kopier, lim inn.

7.3.1.5  Lagre ei webside som ein tekst, html-fil:  Fil, lagre som, filtype, webside, bare html, lagre.

7.3.1.6  Laste ned tekst, bilde, lyd, video, programvarefil frå ei webside og lagre den: Høgre klikk, lagre mål som.

7.3.2  UTSKRIFTSFORBEREDELSER:

7.3.2.1  Forhåndsvise ei webside:  Fil, forhåndsvisning.

7.3.2.2  Endre sideoppsett: Ståande, liggande, papirstørrelse:  Fil, Utskriftsformat.

7.3.2.3  Endre marger: Topp, bunn, venstre, høgre:  Fil, utskriftsformat.

7.3.3  UTSKRIFT

7.3.3.1  Skrive ut ei webside ved å bruke vanlige utskriftsinnstillinger.: Heile websida, enkelt side, enkelt ramme, merket tekst, antall kopier.   Fil, Skriv ut,

7.4  ELEKTRONISK POST

7.4.1  Begreper:

7.4.1.1  Forstå oppbyggingen av ei e-postadresse:   jak@ekornes.no  Brukarnavn, @ krøllalfa/ snabel A, ISP (domene), landkode.

7.4.1.2  Forstå fordelane med bruk av e-post:   Hurtig levering,   lave kostnader,   fleksibilitet.  Vedlegg.

7.4.1.3  Forstå viktigheita av nettetikk:   bruk av nøyaktige beskrivelser i emnefeltet i meldingar,
korte svar på meldingar, stavekontroll av meldingar (Verktøy, stavekontroll av grammatikk)

7.4.2  SIKKERHETSASPEKTER:

7.4.2.1  Være oppmerksom på moglegheita for å få uønska masseutsendingar (spam):
Spam filter - 

7.4.2.2  Være oppmerksom på moglegheita for å infisere datamask. med virus ved å åpne meldingar og vedlegg:  Spesielt exe filer og bat filer.

7.4.2.3  Vite kva digitalsignatur er:  ein nøkkel for å bevise identiteten din. Består av ein offentleg nøkkel og privatnøkkel og digitalsignatur.

7.4.3  KOMME IGANG MED E-POSTPROGRAMMET:

7.4.3.1  Åpne, lukke et e-postprogram:  Start, outlook. X ut.

7.4.3.2  Åpne ein innboks for ein bestemt brukar.  Brukarnavn:, Passord.

7.4.3.3  Åpne ein eller fleire meldingar:  Klikk el. Dobbelklikk

7.4.3.4  Veksle mellom åpne meldingar: Klikk nede på linja

7.4.3.5  Lukke ei melding: X ut

7.4.3.6  Bruke hjelpefunksjonen: Spm. ikon

7.4.4  JUSTERE INNSTILLINGAR:

7.4.4.1  Legge til, fjerne overskrifter i innboksen:: Avsender, emne, dato mottatt: Tilpass visning

7.4.4.2  Vise, skjule verktøylinjer.  Vis, verktøylinjer

7.5  MELDINGAR

7.5.1  Lese meldingar

7.5.1.1  Sette flagg for oppfølging på ei melding. Fjerne flagg for oppfølging på ei melding.

7.5.1.2  Markere ei melding som ulest, lest:  Høgreklikk.  Rediger, marker som lest/ ulest.

7.5.1.3  Åpne og lagre eit vedlegg:  Fil og åpne el. lagre.

7.5.2  Svare på ei melding

7.5.2.1  Bruke svar, svar til alle funksjonen:  Svar el. svar til alle.

7.5.2.2  Svare med eller uten opprinneleg melding vedlagt:  Verktøy, alternativer, e-postalternativer, velge med el. uten opprinneleg tekst.

7.5.3  SENDE EI MELDING

7.5.3.1  Opprette ei ny melding:  Fil, ny.

7.5.3.2  Sette inn ei e-postadresse i "Til" feltet: 

7.5.3.3  Sende kopi, blindkopi av ei melding til andre adresser.

7.5.3.4  Sette inn tittel i "Emne" feltet

7.5.3.5  Bruke stavekontrollen og foreta nødvendige endringar.

7.5.3.6  Sette inn fil som vedlegg i ei melding:  Bindersen

7.5.3.7  Sende ei melding med høg eller lav prioritet:  Utropstegn el. pil ned.

7.5.3.8  Sende ei melding med bruk av ei distribusjonsliste:  t.d Ekornes Grodås.

7.5.3.9  Vidaresende ei melding.

7.5.4  KOPIERE, FLYTTE OG SLETTE:

7.5.4.1  Kopiere, flytte tekst i ei melding eller mellom aktive meldingar.

7.5.4.2  Kopiere tekst frå ei anna kilde (dokument, rekneark) til ei melding.

7.5.4.3  Slette tekst i ei melding.

7.5.4.4  Slette eit vedlegg frå ei utgåande melding.

7.6  E-POST ADMINISTRASJON

7.6.1  TEKNIKKAR

7.6.1.1

Fjerde samling

Oppgåver til kapittel 42:

1. Kva er ein digital signatur?
Er ein måte for å hindre at meldingar ein sender blir forfalska el. ikkje kan fangast opp av andre enn dei mottakarane det er meint for.
En digital ID er satt sammen av: en fellesnøkkel, en privatnøkkel og en digital signatur.

2. Kva er spam?
Det er uoppfordra massesendt e-post. Søppelpost.

3. Korleis viser ein leseruta?
Klikk på Vis og peik på Visningsrute.

4. Korleis viser ein navigasjonsruta?
Klikk på Vis og Navigasjonsrute.

5. Korleis kan ein vise feltet "Oppfølgingsflagg"?
I Outlook navigasjonsfeltet for: Kontakter og Gjeldende visning.

6. Korleis kan ein leggje til ein ny konto?
På verktøy og e-postkontoer... Legge til ny e-postkonto.

Oppgåver til kapittel 43:

7. Viss eg av ein eller anna merkjeleg grunn ynskjer å svare på ein
e-post, men ikkje ynskjer å ta med den opprinnelege meldinga,
kva gjer eg då?
Klikk på Verktøy, Alternativer. E-postalternativer, Velg: Ikke inkl. opprinneleg melding.

8. Kva er skilnaden på ein kopi og ein blindkopi?
Ein kopi brukast når du skal sende e-post til mange mottakarar, men ikkje ynskjer samme tilbakemelding som hovedmottakar...
Kopi mottakarane av e-posten synleg, men ein blindkopi er mottakarane usynlege. (Perfekt å bruke blindkopi, når ein sender mail til mange kundar/leverandørar, så dei ikkje kan sjå alle samarbeidspartnarane.)

9. Korleis set du inn ein fast signatur?
Klikk på: Verktøy og Alternativer. E-postformat og Signatur.

10. Kva er poenget med å bruke kladd?Er fin å bruke dersom ein blir avbrutt med andre oppgåver eller ikkje blir ferdig. Dessutan dersom meldinga er lang, er det greit å lagre så ein ikkje mister all informasjon.

11. Kva kan det oppfattast som, om du skriv med STORE BOKSTAVAR?
Det er det samme som å ROPE!!!!!!

12. Kva er landkodane til Sverige, Danmark og Finland?
Sverige-SE, Danmark-DK og Finland-FI.